ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ଏମିତି ଏକ ପର୍ବ ଯାହାକି ସାରା ଦେଶରେ ଏପରିକି ବିଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ଧୁମ୍ ଧାମରେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ.. ଆମ ରାଜ୍ୟରେ କଟକ, ଭୁବନେଶ୍ବର, ଜଟଣୀ, ତାଳଚେର ସମେତ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଭାଗରେ ଗଣେଶ ପୂଜା ମହା ଆଡ଼ମ୍ବରରେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି… ବଡ଼ ବଡ଼ ମେଢ଼ ଏଥିରେ ବଡ଼ ମୂର୍ତ୍ତି ଏବଂ ବଡ଼ ଗେଟ୍ ଏବଂ ତା ସାଙ୍ଗକୁ ପ୍ରତି ସଂଧ୍ୟାରେ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆମ ରାଜ୍ୟର ଗଣେଶ ପୂଜାକୁ ଏକ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ଦେଇଛି .. ଏହା ସହିତ ପ୍ରତି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଏବଂ କ୍ଲବରେ ଦୋକାନ ଘରେ ଶ୍ରୀ ଗଜାନନଙ୍କ ପୂଜା କରିବା ପରମ୍ପରା ଆମ ଜୀବନ ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ଗଲାଣି… ଆସନ୍ତୁ ନଜର ପକାଇବା ଏହି ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀବିଷୟରେ କିଛି ଅଜଣା କଥା …
1- ଶ୍ରୀଗଣେଶଙ୍କ ଜନ୍ମ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ଅଳ୍ପେ ବହୁତେ ସମସ୍ତେ ଜାଣିଥିବେ । କେମିତି ମା ପାର୍ବତୀ ତପସ୍ୟା କରିବା ସମୟରେ ଶ୍ରୀ ଗଣେଶଙ୍କୁ ଦ୍ବାରରେ ଜଗାଇ ଦେଇଥିଲେ, ମହାଦେବଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧରେ ଶ୍ରୀ ଗଣେଶଙ୍କୁ ଗଜାନନ ରୂପ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥିଲା, ଏଥିସହିତ ଗଜାନନଙ୍କୁ ପୂଜା କଲେ ସକଳ ବିଘ୍ନନାଶ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସିଦ୍ଧିବୁଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ। ଆପଣଙ୍କ ଯଦି କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ଅଟକି ଯାଇଛି ତେବେ ବିଘ୍ନ ବିନାଶନ ଶ୍ରୀ ବିଘ୍ନେଶ୍ବରଙ୍କୁ ପୁଷ୍ପ ଅର୍ପଣ କରି ସେ ବାବଦରେ ନିଶ୍ଚୟ ଜଣାନ୍ତୁ । …
2- କଣ ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତି ଗଣେଶ ହିଁ ମହାଭାରତର ଅସଲ ରଚୟତା। କାରଣ ବ୍ୟାସ ଦେବ ଏହି ମହାନ ଗ୍ରନ୍ଥ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଗଣପତିଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଲେଖିଥିଲେ। ବ୍ୟସ ଡାକି ଚାଲିଥିଲେ ଏବଂ ଗଣେଶ ତୁଳିରେ ଲେଖି ଚାଲିଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ହଠାତ ତାଙ୍କର ତୁଳି ଭାଙ୍ଗିଗଲା। ତିଳେମାତ୍ର ବିଳମ୍ବ ନକରି ଗଣେଶ ନିଜ ଦାନ୍ତରୁ ଖଣ୍ଡେ ଭାଙ୍ଗି ତାକୁ ହିଁ ଲେଖନୀ କରି ମହାଭାରତ ଲେଖି ଚାଲିଥିଲେ। ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଏକଦନ୍ତ କୁହାଯାଇଥାଏ।
3- ଶ୍ରୀ ଗଣେଶଙ୍କ ପୂଜା ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ମହା ଆଡ଼ମ୍ବରରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ମୁମ୍ବାଇରେ ଗଣେଶ ପୂଜା ପାଇଁ ନିଆରା ପରମ୍ପରା ରହିଥାଏ। ଭାରତ ବ୍ୟତୀତ ବ୍ରିଟେନ, ନେପାଳ, ଆମେରିକା, ମରିସସ, ଜାପାନରେ ମଧ୍ୟ ଗଣେଶ ପୂଜାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି
4- ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 271 ରୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ 11ଶହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ବଂଶର ରାଜୁତି କାଳରେ ଶ୍ରୀ ଗଣେଶ ପୂଜା ପରମ୍ପରା ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା। ରାଷ୍ଟ୍ରକୁଟ, ସାତବାହନ, ଚାଲୁକ୍ୟ ବଂଶର ରାଜୁତି ସମୟରେ ଗଣେଶ ପୂଜା ଆଦ୍ୟପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା। ତେବେ ବିଶ୍ବାସ କରାଯାଏ ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ମରାଠାମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ପାଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।ସେବେଠାରୁ ମରାଠାମାନଙ୍କ ସହିତ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ଯାଇଛି।
5- 1893 ମସିହାରେ ବାଲଗଙ୍ଗାଧର ତିଲକ ପୁଣି ଏହି ପରମ୍ପରାକୁ ନୂଆ ରୂପ ଦେଇଥିଲେ। ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସେ ସାର୍ବଜନୀତ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ପୂଜା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।ବିଶାଳ ଆକାରର ଗଣେଶମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି ସହିତ ବଡ଼ ପେଣ୍ଡାଲରେ ପୂଜା କରିବାର ପରମ୍ପରା ସେହିଠାରୁ ଗଡ଼ି ଆସିଛି
6- ମୁମ୍ବାଇରେ ଏବେ 10 ଦିନ ଧରି ଗଣେଶ ପୂଜା ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ବିସର୍ଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂରା ମୁମ୍ବାଇ ଉତ୍ସବ ମୁଖର ରହିଥାଏ। 1934ରେ ମତ୍ସଜୀବୀମାନେ ଲାଲବାଗଚା ରାଜ ଗଣେଶଙ୍କ ପୂଜା ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏବେବି ପେଣ୍ଡାଲ ହେଉ କି ବିସର୍ଜନ ପର୍ବ ଲାଲବାଗଚା ରାଜା ଗଣେଶ ପୂଜାର ସ୍ବାତନ୍ତ୍ର୍ୟତା ରହି ଆସିଛି।
7- କୁହାଯାଇଥାଏ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀରେ ଚନ୍ଦ୍ରଦର୍ଶନ ଅଶୁଭ। ଗଣେଶଙ୍କ ବିଶାଳ କାୟା ଓ ଲମ୍ବା ଉଦର ଦେଖି ଚନ୍ଦ୍ର ହସିଦେଇଥିଲେ। ଯେଉଁଥିରେ କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୋଇ ଗଣେଶ ଚନ୍ଦ୍ରଦେବଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ । ତେଣୁ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଦର୍ଶନ ଅଶୁଭ ବୋଲି ଧରାଯାଇଥାଏ ।
8- ଆମ ଜାଣିବାରେ ଏଥର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଗଣେଶ ମେଢ଼ କଟକରେ ହେଉଛନ୍ତି , ତେବେ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ବି କିଛି ନିଆରା ଢଙ୍ଗରେ ଗଣେଶ ପୂଜା ହେଉଛି । ଆପଣଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ବଡ଼ ଗଣେଶ ମେଢର କଣ ସ୍ବାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ରହିଛି ଜଣାନ୍ତୁ ।
