ଆଜିକାଲି ଡିଜିଟାଲ ଯୁଗ। ଯାହାକୁ ଦେଖିବ ତା ହାତରେ ରହିଛି ସ୍ମାର୍ଟ ଫୋନ। ଅଫିସ ଘର କ୍ଲାସରୁମ ସବୁଠି ରହିଛି ଡିଜିଟାଲ ସ୍କ୍ରିନ, ଲ୍ୟାପଟପ, ଟାବଲେଟ ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ । ଏହି ଗ୍ୟାଜେଟ୍ ଗୁଡ଼ିକ ଆମ ଜୀବନକୁ ଯେତିକି ସହଜ କରୁଛନ୍ତି ସେତିକି ଆମକୁ ଜାଲରେ ବାନ୍ଧି ଦେଉଛନ୍ତି । ଚାହିଁଲେ ବି ଆମେ ସେଥିରୁ ମୁକୁଳି ପାରିନଥାଉ, ଯଦିଓ ଆମେ ଜାଣିଛୁ ଯେ ଆମେ ଯେଉଁ ରିଲସ, କିମ୍ବା ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଦେଖୁଛୁ ତାହା ଅନନ୍ତ ଏବଂ ଅସରନ୍ତି ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ବି ଆମେ ସେମିତି ବସିଥାଉ। କିନ୍ତୁ ଏଗୁଡ଼ିକର ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟବହାର ଆମ ମନ ଏବଂ ଶରୀର ଉପରେ କୁପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ। ସକାଳେ ଉଠିବା ମାତ୍ରେ ଫୋନ୍ ଯାଞ୍ଚ କରିବା, ରାତିରେ ଶୋଇବା ପୂର୍ବରୁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ସ୍କ୍ରୋଲ୍ କରିବା ଏବଂ ସାରା ଦିନ ସ୍କ୍ରିନକୁ ଚାହିଁ ରହିବା, ଏସବୁ ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟର ଏମିତି ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଯାଇଛି ଯେ ଆମେ ଯେମିତି ଟାଣି ହୋଇଯାଉଛୁ ସେହି ଦୁନିଆ ଭିତରକୁ। ଆପଣ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ଏହି ଡିଜିଟାଲ ଦୁନିଆରୁ ବିରତି ନେବା କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ? ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସର ଧାରଣା ଏହିଠାରୁ ଆସିଛି, ଯାହା ଆଇଟି ଗ୍ୟାଜେଟ ଠାରୁ ଦୂରତା ରଖି ଆମର ମାନସିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
Your dopamine system evolved for survival, not scrolling.
Big Tech turned it against you to crush productivity and focus.
30 days of digital fasting will give you a mental superpower 95% of the world wishes they had. pic.twitter.com/eeG8WUt8KO
— Beniamin (@achievrbybr) June 27, 2025
ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସ କାହିଁକି ଆବଶ୍ୟକ? ଏହାର ଲାଭ କ’ଣ ଏବଂ ଜୀବନରେ ଏହାକୁ କିପରି ଗ୍ରହଣ କରିବେ? ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସ ଅର୍ଥ ହେଉଛି କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍, କମ୍ପ୍ୟୁଟର, ଟାବଲେଟ୍ ଏବଂ ଏପରି ସମସ୍ତ ଡିଜିଟାଲ ଗ୍ୟାଜେଟ୍ ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା । ଏହା ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯେଉଁଥିରେ ଆମେ ସଚେତନ ଭାବରେ ସ୍କ୍ରିନ୍ ସମୟକୁ ହ୍ରାସ କରି ବାସ୍ତବ ଦୁନିଆରେ ଜୀବନ ବିତାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରୁ। ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଡିଜିଟାଲ ଉତ୍ତେଜନାରୁ ବିଶ୍ରାମ ଦେବା ଏବଂ ଜୀବନରେ ସନ୍ତୁଳନ ଆଣିବା। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏହା ଫୋନ୍ ବିନା ଗୋଟିଏ ଦିନ କିମ୍ବା ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବିନା କିଛି ଘଣ୍ଟା ବିତାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ହୋଇପାରେ। ଏହା ଆମକୁ ଆମ ଚାରିପାଖର ଦୁନିଆ, ପରିବାର ଏବଂ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କ ସହିତ ପୁନଃ ସଂଯୋଗ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଥାଏ।
ଆଜିର ସମୟରେ, ଡିଜିଟାଲ ଡିଭାଇସଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ଏତେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଯେ ଲୋକମାନେ ହାରାହାରି 10 ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧିକ ସମୟ ସ୍କ୍ରିନରେ ବିତାଇଥାନ୍ତି। ଆପଣ ଭାବନ୍ତୁ ଫୋନ ଓ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସାମ୍ନାରେ ଆଜି ଆପଣ କେତେ ସମୟ ବସିଛନ୍ତି । ସତ କହିବାକୁ ଗଲେ ମୋର 12 ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧିକ ହେବ, ଯଦିଓ ଏହା ମୋର ବୃତ୍ତିଗତ ଜୀବନ ସହିତ ଯଡ଼ିତ। ଡେଲୋଇଟ୍ ଦ୍ୱାରା 2015 ମସିହାରେ କରାଯାଇଥିବା ଏକ ସର୍ଭେ ଅନୁଯାୟୀ, 59% ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ଶୋଇବାର 5 ମିନିଟ୍ ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ଉଠିବାର 30 ମିନିଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତି । ଏହି ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟବହାର ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ ଉପରେ ବୋଝ ପକାଇଥାଏ। ବିଶେଷକରି COVID-19 ସମୟରେ, ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ନିଜ ଘରେ ବନ୍ଦ ଥିଲେ, ଡିଜିଟାଲ ଡିଭାଇସଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା।
ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସର ଅନେକ ଲାଭ ଅଛି, ଯାହା ଆମ ଜୀବନକୁ ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ। ଏହାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସୁବିଧା ହେଉଛି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କ ଚାରିପାଖର ଦୁନିଆକୁ ଅଧିକ ନିକଟରୁ ଏବଂ ସହଜ ଭାବେ ଦେଖିପାରିବେ। ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଫୋନ୍ ଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିଥାଉ, ଆମର ମନ କମ୍ ଘୁରି ବୁଲୁଥାଏ। ତାହା ପାଠପଢ଼ା ହେଉ କିମ୍ବା କାମ, ଆମେ ଏସବୁକୁ ଭଲ ଭାବରେ କରିପାରୁ। ଏସବୁରେ ମନୋନିବେଶ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥାଉ। ଯଦି ଆପଣ ରାତିରେ ସ୍କ୍ରିନ୍ ଦେଖିବା ବନ୍ଦ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ଶୀଘ୍ର ଏବଂ ଗଭୀର ନିଦ ପାଆନ୍ତି। ଆପଣ ସକାଳେ ସତେଜ ହୋଇ ଉଠନ୍ତି। ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର ଭିଡ଼ରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଦ୍ୱାରା ମନ ଶାନ୍ତ ରହିଥାଏ ଏବଂ ଖୁସି ବୃଦ୍ଧି ପାଏ। ଯଦି ଆପଣ ଫୋନ୍ ତଳେ ରଖନ୍ତି ଏବଂ ଆପଣଙ୍କ ବନ୍ଧୁ ଏବଂ ପରିବାର ସହିତ ସମୟ ବିତାଇବେ, ତେବେ ପ୍ରେମ ଏବଂ ଘନିଷ୍ଠତା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ। ସ୍କ୍ରିନ୍ ଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଦ୍ୱାରା, ଆପଣ ଚାଲିବା, ଖେଳିବା କିମ୍ବା ଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ସମୟ ବାହାର କରିପାରିବେ।
ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନର ତୁଳନା କରିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଚାପ ଏବଂ ହୀନମନ୍ୟତା ଜଟିଳତା ଆଣିପାରେ। ଡିଜିଟାଲ୍ ଡିଟକ୍ସ ସହିତ, ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ଭାବପ୍ରବଣ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖନ୍ତି ଏବଂ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ଆମେ ସ୍କ୍ରିନ୍ ଠାରୁ ନିଜକୁ ଦୂରେଇ ରଖୁ, ସେତେବେଳେ ମନକୁ ନୂଆ ଚିନ୍ତାଧାରା ଆସେ। ଆପଣ ପଢିବା, ଲେଖିବା, ଚିତ୍ରକଳା, ସଙ୍ଗୀତ କିମ୍ବା ଯେକୌଣସି ହବି ପାଇଁ ସମୟ ଦେଇପାରିବେ। ଏହା ଆପଣଙ୍କ ସୃଜନଶୀଳତାକୁ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରେ।
ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଏଲୋନ୍ ମସ୍କଙ୍କଠାରୁ ଗାୟକ ଅରମାନ ମଲିକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ସମସ୍ତେ ଡିଜିଟାଲ୍ ଡିଟକ୍ସ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ବା ସରଳ ଭାବେ କୁହାଯାଇପାରେ ଡିଜିଟାଲ ଉପବାସ ପାଳନ କରିବା । ଏଲୋନ୍ ମସ୍କ: ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତି। ତେବେ ମସ୍କ ଡିଜିଟାଲ ଉପବାସ କରିଥାନ୍ତି। ଡିଜିଟାଲ୍ ଦୁନିଆରୁ ବିରତି ନିଅନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ନୂତନ ଚିନ୍ତାଧାରା ମନକୁ ଆସିଥାଏ ବୋଲି ସେ ବିଶ୍ବାସ କରିଥାନ୍ତି ।
କୀର୍ତ୍ତି କୁଲହାରି: ବଲିଉଡ୍ର ଜଣେ ଜଣାଶୁଣା ନାଁ। ସେ କୁହନ୍ତି ଯେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରୁ ବିରତି ନେବା ତାଙ୍କ ମନକୁ ସତେଜ କରିଥାଏ। ସେ ବରଂ ନିଜକୁ ଅତି ସହଜ ଏବଂ ହାଲକା ଅନୁଭବ କରିଥାନ୍ତି। ଅରମାନ ମଲିକ: ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗାୟକ। ସେ ସପ୍ତାହରେ ଗୋଟିଏ ଦିନ ଫୋନରୁ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେ ତାଙ୍କ ପରିବାର ସହିତ ସମୟ ବିତାଇପାରିବେ। ଆମେ ଏହି ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ଶିଖିପାରିବା ଯେ ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସ ସମ୍ଭବ ଏବଂ ବ୍ୟସ୍ତ ଜୀବନରେ ମଧ୍ୟ ଲାଭଦାୟକ।
ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସ ପ୍ରକୃତରେ କାମ କରେ। ଏକ ଗବେଷଣା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଯେଉଁମାନେ ସ୍କ୍ରିନରୁ ବିରତି ନିଅନ୍ତି ସେମାନଙ୍କର ଏକାଗ୍ରତା 20% ଭଲ ଥାଏ। ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ କହୁଛି ଯେ ଶୋଇବା ପୂର୍ବରୁ ଫୋନକୁ ନ ଦେଖିବା ଦ୍ୱାରା ନିଦ ସମସ୍ୟା 30% ହ୍ରାସ ପାଇପାରେ। ଏହା ଚାପ ଏବଂ ଚିନ୍ତାକୁ ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ କରେ। ତେଣୁ ଏହା କେବଳ ଭଲ ପରାମର୍ଶ ନୁହେଁ, ବରଂ ବିଜ୍ଞାନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରମାଣିତ ଏକ ପଦ୍ଧତି।
ସ୍କ୍ରିନ୍ ଆମ ଜୀବନରେ ଏପରି ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ଯେ ଏଥିରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା କଷ୍ଟକର ହେଲାଣି। ଆମେ ଅଫିସରେ ଲାପଟପ୍ ଉପରେ କାମ କରୁ। ଆମେ ଲୋକଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାର କରୁ। ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଘରେ ଥାଉ, ଆମେ ଟିଭିରେ ଖବର ଦେଖୁ କିମ୍ବା OTT ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ସିନେମା ଦେଖୁ। ଏହିପରି ଭାବରେ, ଦିନର ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ସ୍କ୍ରିନ୍ ସହିତ ବିତିଯାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏକ ସଠିକ୍ ଯୋଜନା ଆବଶ୍ୟକ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆମେ ସ୍କ୍ରିନ୍ ଠାରୁ ଦୂରତା ରଖି ଡିଜିଟାଲ ଡିଟକ୍ସ କରିପାରିବା। ଯଦି ଆପଣ ଉପରୁ ତଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିଛନ୍ତି ନିଶ୍ଚୟ ଆପଣଙ୍କ ମନରେ ଏନେଇ ସକାରାତ୍ମକ ବିଚାର ଆସିଥିବ। ଆପଣ ବି ଭାବୁଥିବେ ଯେ ଏହି ପାଠ ଆପଣ ମୋବାଇଲରୁ ତ ଦେଖିଲେ ଏସବୁ ମିସ୍ ହୋଇଯିବନି ତ । ଇଗ୍ନୋର କରନ୍ତୁ ତାପରେ ହାଲୁକା ଲାଗିବ।
